Twarda franczyza w Polsce – szansa na biznes czy droga do długów?
Sama idea franczyzy nie jest zła i wielokrotnie się sprawdza z obopólną korzyścią. Problemem jest jednak tzw. franczyza twarda, z którą mamy do czynienia m.in. w Polsce. - Nie jest ona odpowiednio regulowana i w praktyce często kończy się wyzyskiem franczyzobiorcy spowodowanym nierównowagą sił w tym biznesie - uważa Alfred Bujara, przewodniczący Sekretariatu Krajowego Handlu, Banków i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność”.
Pułapka „własnej firmy”: Jak sieci franczyzowe werbują młodych przedsiębiorców?
W wywiadzie udzielonym “Tygodnikowi Solidarność” związkowiec stwierdził, że metody, którymi posługują się franczyzodawcy, “przypominają czasem działania sekt werbujących nowych członków”. - Ludzie, szczególnie młodzi, dają się nabrać na to, że staną się przedsiębiorcami, będą dobrze zarabiać i nareszcie będzie ich na wszystko stać - opowiadał, powołując się przy tym na przykład w swojej dalszej rodzinie, gdzie para młodych ludzi po 20. roku życia podpisała umowę z franczyzodawcą.
- Ostrzegałem ich, ale byłem wówczas traktowany jak jakiś zazdrosny wujek, który się czepia. No i niestety, młodzi ludzie się na tym biznesie przejechali i obecnie siedzą za granicą, gdzie pracują ciężko, aby móc spłacić długi, w które wciągnęła ich franczyza - ujawnił.
Brak regulacji prawnych a wyzysk – dlaczego potrzebujemy specustawy o franczyzie?
Alfred Bujara uważa, że powinna powstać specustawa, która określałaby zakres praw pracowniczych. - Franczyzobiorca nie jest odrębnym podmiotem, ale działa w imieniu franczyzodawcy, pod jednym szyldem. Zatem warunki pracy, które są zagwarantowane franczyzodawcy, powinny dotyczyć również franczyzobiorcy jako zatrudnionego w ramach tego samego podmiotu - argumentuje.
Zauważa jednak, że w tej chwili rządzi opcja liberalna i nawet jeśli wypracuje się taką ustawę, to premier Donald Tusk najprawdopodobniej nie da zgody na jej procedowanie.
- W jego rządzie decydujący głos mają liberałowie, a na nich wywierają wpływy różne grupy lobbingowe. Tym jednak, co możemy robić już teraz i co jest niezwykle istotne, jest nagłaśnianie niebezpieczeństw twardej franczyzy w społeczeństwie. Ważne, żeby jak najszerzej pokazywać samo zjawisko i jego skalę - stwierdza działacz.
Solidarność na forum UE: Czy dyrektywa europejska ukróci nadużycia franczyzodawców?
I to już się dzieje. W ramach działalności w Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych Alfred Bujara zgłosił ten problem na forum europejskim, postulując zdiagnozowanie zjawiska. Solidarność otrzymała na badania od Unii Europejskiej grant, który kończy się 20 stycznia 2026 r. Dowiedzieliśmy się, że wtedy odbędzie się konferencja podsumowująca ten projekt, na której “S” omówi wyniki badań.
Raport Sendex nie zostawia złudzeń: Polska liderem „niechlubnej” franczyzy
Wtedy też zapewne wspomniane zostaną wyniki raportu firmy Sendex z Francji, który pokazuje, w jaki sposób i z jakimi skutkami franczyza jest prowadzona w różnych krajach europejskich. Polska wypada w nim dość słabo.
- „Przodujemy” w niechlubnej, twardej franczyzie. Raport zawiera propozycje rozwiązań, jakie mogłyby podjąć poszczególne kraje europejskie, aby uregulować rynek franczyzowy. Uważam, że główną wartością realizowanego przez nas w ramach EKZZ projektu powinno być zgłoszenie w Komisji Europejskiej potrzeby rozwiązania problemów franczyzowych przez odpowiednią dyrektywę. Pomysł ten spotkał się z pozytywnym odzewem i został zapisany w naszym projekcie jako jeden z kierunków działań - podkreśla Alfred Bujara.
