Rośnie liczba donosów do skarbówki
Krajowa Administracja Skarbowa podaje, że w I połowie 2025 r. liczba informacji sygnalnych, czyli tzw. donosów wyniosła 37,2 tys. Co ciekawe, ta liczba może się jeszcze zwiększyć, gdyż zestawienie nie jest pełne. Ale nawet mimo tego, już teraz jest to o 4,2% więcej zgłoszeń niż w analogicznym okresie 2024 roku.
– Dane te można odczytać jako sygnał umiarkowanego wzrostu aktywności obywateli w zakresie zgłaszania potencjalnych naruszeń prawa podatkowego. Z jednej strony może to wynikać z rosnącej świadomości podatników oraz łatwiejszego dostępu do oficjalnych kanałów zgłaszania. Z drugiej strony – może odzwierciedlać rzeczywisty wzrost nieprawidłowości w obrocie gospodarczym – uważa Alicja Woźniak z kancelarii Ars Aequi.
Czego dotyczą donosy do skarbówki na sklepy?
W przypadku sklepów, to sygnaliści najczęściej zwracają uwagę m.in. na brak wydawania paragonów. Ale także inne donosy dotyczące sklepów trafiają do skarbówki.
Jak podaje Agata Zienkiewicz z Izby Administracji Skarbowej w Rzeszowie, dzięki wpływającym informacjom sygnalnym, zostały ujawnione sytuacje dotyczące m.in. prowadzenia niezarejestrowanej działalności gospodarczej, nieewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej czy niewydawania paragonów przez podatników.
Handel w internecie coraz częściej pod lupą skarbówki
Ponadto od kilku lat rośnie liczba informacji sygnalnych dotyczy działalności handlowej prowadzonej w Internecie. Zgłoszenia związane są z różnymi branżami, m.in. beauty, turystyczną, transportową i budowlaną.
– Takie informacje świadczą o przenoszeniu się aktywności gospodarczej do obszaru online, szczególnie do mediów społecznościowych i portali aukcyjnych. Tam działalność często prowadzona jest w sposób mniej sformalizowany. Dla części podatników takie kanały mogą sprawiać wrażenie bezpieczniejszych, bo łatwiej tam działać nieformalnie, bez rejestracji działalności czy wystawiania faktur. Internet daje też poczucie anonimowości i rozproszenia – komentuje Aldona Międlar-Adamska, radca prawny z kancelarii Ars Aequi.
O jednej z takich spraw wspomina Bartosz Stróżyński z Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy. Donos dotyczył prowadzenia na jednym z portali społecznościowych transmisji sprzedażowych.
– Po ich zakończeniu usuwane są wszystkie ślady związane z ich prowadzeniem, a za zrealizowaną w ramach tych transmisji sprzedaż odzieży nie otrzymuje się żadnych dowodów zakupu – wylicza Bartosz Stróżyński z Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy.
Donosy do skarbówki na wypłacanie wynagrodzenia „pod stołem” i nielegalnej produkcji alkoholu
Z kolei Sebastian Polański z Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu zaznacza, że często pojawiają się zgłoszenia dotyczące spraw pracowniczych. To np. zapłata wynagrodzenia częściowo na rachunek bankowy, a częściowo – do ręki. Niektóre donosy do skarbówki dotyczą także zatrudnianie „na czarno” lub brak odprowadzania przez pracodawcę składek do ZUS.
Przedstawiciele KAS podkreślają, że tego typu informacje są analizowane pod kątem naruszania prawa podatkowego, ale również przekazywane są do odrębnych instytucji, takich jak ZUS lub PIP.
Co więcej, wśród donosów do skarbówki są też takie, którymi zajmują się urzędy celno-skarbowe. Najczęściej dotyczą one nielegalnej produkcji oraz sprzedaży alkoholu lub wyrobów tytoniowych bez odprowadzenia akcyzy. Część z tych informacji dotyczy również organizacji nielegalnych gier hazardowych i loterii. Są również powiadomienia związane z handlem towarami podrobionymi czy nielegalnym wykorzystaniem paliwa żeglugowego jako oleju opałowego.
Emocje w donosach do skarbówki
Jak podkreśla Bartosz Stróżyński, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, treść i sposób formułowania informacji wskazuje często na emocjonalny stosunek zawiadamiającego. Można się zatem domyślać, że zgłoszeń dokonują osoby skonfliktowane ze sobą w codziennym życiu – rodzina, sąsiedzi, klienci, byli wspólnicy i pracownicy. Informacje dotyczą zarówno przedsiębiorców, jak i osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
– Obywatele reagują na sytuacje, które są dla nich najbardziej widoczne w codziennym życiu. To tłumaczy, dlaczego tak duża część zgłoszeń nie znajduje później potwierdzenia w działaniach KAS. Podatnicy mogą bowiem zmieniać swoje zachowania w zależności od okoliczności, a zdarzenie zauważone przez sygnalistę wcale nie musi odzwierciedlać stałej praktyki. Innym powodem może być brak wystarczających dowodów – komentuje Aldona Międlar-Adamska, radca prawny z kancelarii Ars Aequi.
Jak skarbówka podchodzi do donosów, zwłaszcza anonimowych?
Anna Jasnosz, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Kielcach, podkreśla, że KAS podchodzi do informacji sygnalnych rzetelnie, z naciskiem na szybką i skuteczną weryfikację. W przypadku potwierdzenia treści przekazanych w informacji sygnalnej następują działania na dalszych etapach prowadzenia sprawy.
– O kolejności weryfikowania spraw decyduje data wpływu. Nie ma znaczenia, czy zgłaszający podpisał się swoimi danymi, czy zamierza pozostać anonimowy. Zdarzają się również przypadki, że zgłaszający, chcąc ukryć tożsamość, posługuje się nieprawdziwymi danymi osobowymi – wyjaśnia dr Sebastian Osiński, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie.
Czy sygnalista może się dowiedzieć, jaki był wynik kontroli skarbowej?
Co ciekawe, czasem sygnaliści domagają się od urzędników skarbówki informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli podatkowej.
– Z uwagi na przepisy o tajemnicy skarbowej nie mogą otrzymać takich wiadomości. Zgłaszający nieprawidłowość nie jest stroną prowadzonych czynności służbowych. Stronami w każdym przypadku są organ podatkowy i kontrolowany podmiot. Sygnalista może jedynie otrzymać potwierdzenie, że sprawa wpłynęła do organu i jest przez niego rozpatrywana – wyjaśnia dr Sebastian Osiński, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie.
